zondag 25 juli 2010

Verander de wereld begin bij jezelf


Maandag in de avondzon in afwachting van een vriendin die komt eten... Nog even tijd om een boek door te bladeren; een nieuw boek dat ik zaterdag in een winkel op de Witte de Withstraat onverwachts aantrof:
Effectief Idealisme, op pad met pioniers

Geen fancy uitstraling, wel een titel die nieuwsgierig maakt. Vol verwachting nestel ik me op het bankje bij de haven. Het boek leest als een trein. Grote letters, vlot geschreven en een boeiende inhoud. Wat is er voor nodig om een idealist te zijn?

"Een idealist?", denk ik. "Dat is toch iemand met geiten wollen sokken op de barricades, die met oogkleppen voor maar 1 ding wil en dat is zijn doel bereiken?". Ietwat gechargeerd dat wel...
Dat vraagt om nader google-onderzoek. De diverse invalshoeken van het woord idealisme op wikipedia verduidelijken de term niet. In tegendeel.
Daarnaast bestaat ook zoiets als ‘Praktisch idealisme’, net als ‘Duits idealisme'. Sommige links leggen bij idealisme zelfs de link naar een hersenziekte…Maar dat zijn dan eerder persoonlijke opvattingen. Een synoniem voor een idealist is een dromer, een hemelbestormer. Dat geeft duidelijkheid. Door een koppeling met het woord 'effect' kun je denken dat de dromen die deze hemelbestormers najagen blijkbaar hun omgeving positief in beweging brengen.
De definitie van een idealist wordt in het boek niet gegeven. Wel worden een aantal idealisten beschreven, die in de ogen van de auteurs , effectief met hun idealisme, hun dromen, om weten te gaan. Idealisten van eigen bodem.

Een idealist wil de wereld veranderen. En begint bij zichzelf. Vaak aangewakkerd door frustratie, confrontatie of eigen ellende. De verhalen van Hans van Putten (Thomashuizen) en Willemijn Verloop (War Child) zijn treffend en geven me kippenvel. Het verhaal van Women on Waves zet me aan het denken.

Het is goed om te lezen dat mensen de energie kunnen zien in een negatieve ervaring. Daar het vermogen tot verandering in opmerken. Niet alleen het besef hebben dat het anders kan, maar ook de mogelijkheden daadwerkelijk onderzoeken en er voor gaan! Durven je dromen te delen en na te jagen. Noodzakelijk lijkt daarbij een persoonlijke gedrevenheid, geloof en ongelofelijk veel (innerlijke) kracht. Weten wat jezelf bent en jezelf durven zijn. Wees uniek. Echte onafhankelijkheid. Ineens sta ik weer stil bij de teksten van Covey die iedere dag op onze scheurkalender voorbij vliegen. Win-win. Wederzijdse onafhankelijkheid. Mooi, moeilijk.

Ook is er in het boek aandacht besteed aan de vele drempels die een verandering tegenhouden. Het evenwicht tussen aardig gevonden (willen worden) en doen wat je wilt. Botsen met je verschillende rollen en je omgeving. Veranderen in de huidige tijd.

Het gebruik maken van de kansen in diezelfde huidige tijd is tegelijkertijd een effectief middel. Ook van zaken die plotseling voorbij lijken te komen. Andere effectieve middelen om de verandering voor te zetten is het nemen van risico’s, effectieve communicatie, het positief gebruiken van weerstanden, je nadelen weten en het gebruik van humor. Durf stil te staan, te kijken en te pakken wat langs komt. Op zoek naar de aansluitingen en de grenzen. Al eerder vertelde Jaap Boonstra (zie eerder blog ) dat juist daar de kracht/energie zit om te veranderen. De idealisten in dit boek hebben die grenzen opgezocht en er gebruik van weten te maken.

-Vier de kleine stappen en wees trots op wat je samen bereikt-. Recent refeerde ik aan iets dergelijks tijdens een twitter over het WK en de Nederlandse houding. Het is mooi dat Nederland de kleine stappen vierde, als ook de feestelijke huldiging van de tweede plaats. Het WK ideaal is (dit jaar) niet bereikt. Wel veel op de weg daar naar toe. Denken we er zelf wel voldoende aan om ook trots te zijn op wat we nu bereikt hebben? In het groot en in het klein? Zakelijk als prive? In relatie en gezin? En richten we ons niet alleen (teveel?) op toekomstmuziek?
Dit triggert me ook op de term Storytelling; het vertellen van de verhalen. Een middel om ondermeer stil te staan bij de stappen die al genomen zijn (verleden) of de huidige situatie (nu). Ideeën borrelen in me op...

RESPECT. Dat is wat ik voel voor de mensen achter deze verhalen; … petje af. Ook voor de auteurs die dit in een inspirerend boek weten vast te leggen. De verhalen boeien en zetten aan tot denken. Een boek over drijfveren, over idealen, over vallen en opstaan. Over mensen die verandering weten aan te brengen in situaties waarin een ander in een dip belandt en passief blijft. Natuurlijk roept het vragen op. Uiteraard zijn deze verhalen te kort. De kracht van de mensen, de boodschap, de beweging, daar gaat het om.
En de vraag: Hoe ver durf jijzelf te dromen en ervoor te gaan? Wat is het jou waard?

In de loop van de dagen lees ik het boek met plezier uit. Mijn aantekeningenblok telt maar liefst 6 pagina’s. Dat betekent schrappen voor een blog en bergen ideeen en kennis voor in mijn persoonlijke rugzak om in te zetten.

Verander de wereld begin bij jezelf.


Effectief Idealisme, op pad met pioniers
Door Eelco van den Dool en Marjan van Dasselaar, uitgegeven door Ten Have in 2010
www.warchild.org
www.thomashuizen.nl
www.womenonwaves.org
http://nl.wikipedia.org/wiki/Idealisme
http://www.encyclo.nl/zoek.php?woord=idealist

dinsdag 6 juli 2010

Wie coached de patiënt door de zorginformatie?


“De informatiepositie van de patiënt” Papernote 31 van het HEC.

Een publicatie waar je niet zomaar doorheen bladert. De informatiedichtheid is nogal groot. Het onderwerp wordt aan veel kanten belicht en zet je aan het denken.
Soms roept dat herkenning op; BSN, NEN7510, EPD perikelen, regionale netwerken versus LSP, UZI (nog niet uitgerold?)…
Soms rijzen er vraagtekens. HL7 is toch niet de standaard voor EPD’s? Heb ik het dan toch verkeerd begrepen? In welke categorie vallen de terminale patiënten in de gekozen indeling; chronisch-geestelijk-incidenteel?
Naast bekende begrippen toch ook nieuwe informatie. De term PHR (Personal Health Records) kende ik, die van PGD (Persoonlijk GezondheidsDossier) nog niet. Ik ga ook zeker de Engelse website www.healthtalkonline.org een bezoek brengen. Ben nieuwsgierig naar het concept.

De papernote is geschreven om bestuurders, beleidsmakers en politici aan het denken (en liefst ook doen...) te zetten over de informatiepositie van de patiënt (/cliënt) in Nederland. Met de auteur Rachel Gerads sprak ik over haar rapport in relatie tot mijn onderzoek naar visies op verbetering van zorg en zorgpersoneel. Een bevlogen dame die de afgelopen jaren in de wereld van RVZ en Nictiz rondwandelt. Het werd een lang en boeiend gesprek waarbij we vooral stil stonden bij het 'coachen van de patiënt'.

Vol energie en met de papernote onder mijn arm liep ik het VWS gebouw weer uit. Reden om thuis tegelijk de publicatie door te bladeren. Bij het lezen merk ik dat de eerste aanbeveling de meeste reactie bij me oproept. Andere aanbevelingen zijn concreter en richten zich meer op invoering of aanscherping van wet- en regelgeving. De eerste aanbeveling zal veel meer impact hebben op het primaire proces; de eigenlijke zorguitvoering en de onderlinge samenwerking tussen zorgdisciplines, ketens en, niet te vergeten, de patiënt.

De aanbeveling luidt:
Laat zorgverleners de patiënt begeleiden bij het verwerken van informatie
In zijn algemeenheid een goed statement. Wellicht zelfs een open deur. Eigenlijk mag je verwachten dat dit onderdeel van het onderwijs en de uitvoering van zorg is… Toch? Het gaat echter om de uitleg, de nadere invulling:

Bestuurders van zorginstellingen en beleidsmakers zouden zorgverleners in staat moeten stellen om de patiënt te begeleiden in het proces van het verwerken van het grote volume aan beschikbare informatie. Huisartsen en medisch specialisten zouden meer ruimte moeten krijgen om voor de patiënt een coachende rol te gaan vervullen. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het inzetten van nurse practitioners. Door het uitvoerende werk over te laten aan deze medewerkers is het mogelijk om ruimte te winnen in de agenda van de arts om meer als coach op te treden. ICT kan deze manier van werken faciliteren. (Citaat pag.72)

Naarmate de uitleg vordert rollen de gedachten, emoties, ervaringen en ideeën dwars door elkaar heen in mijn bovenkamer. Ik kan me vinden in het advies,maar de toelichting roept verschillende reacties op.
Het begeleiden van de patiënt (en/of diens mantelzorgers) bij het verwerken (verkrijgen en vertalen) van de informatie over zijn/haar ziekte kan zeker worden verbeterd. Daar valt nog veel te winnen voor alle partijen. Lees; instellingen, zorgverleners, overheid, verzekeraars, patiëntenverenigingen en patiënten zelf.
Inzet van nurse practitioners...Dat is een andere discussie...
ICT kan een hulpmiddel in zijn. Zeker.
Of de coachende rol bij een (huis)arts gelegd dient te worden, vraag ik me ten zeerste af. Met het risico wellicht een oeroude discussie over de poortwachter, ‘spin in het web’, op te roepen vervolg ik toch het blog…

Uiteraard dient iedere zorgverlener (arts of niet) zich te realiseren hoe hij met de patiënt communiceert en deze informeert. Vakjargon is niet aan te bevelen. Tijd, gebruik van ICT, sociale vaardigheden en gesprekstechnieken wel. Echter coachen? Dat vergt meer van de individuele zorgverlener. Waar houdt het informeren op? En waar begint coachen? In welke verhouding staat dit tot het verlenen van de primaire zorg?
In de jaren 80 leerde ik op de hbo-v de patiënt vanuit een holistische visie te benaderen (theorie van Rogers). Dat betekende dat we bij de zorgverlening de totale gezondheid en het welzijn van de patiënt in ogenschouw namen. De patiënt was meer dan alleen de wond die genas, de controle van de insuline of de inschatting van ADL activiteiten. Het verpleegkundig plan dat samen met de patient werd opgesteld keek ook naar andere omstandigheden. Vooral binnen de thuissituatie. In de afgelopen jaren zijn verpleegkundigen steeds meer –verplicht- taakgerichter gaan werken. Zijn de huidige verpleegkundigen nog in staat om het geheel te overzien van de mens, zijn omgeving en zijn (keten)zorg?
Medici worden veelal opgeleid vanuit een dualistische visie. De primaire zorgverlening die zij verrichten is gericht op een specifiek gedeelte van de patiënt. Specialisten zijn niet voor niets gespecialiseerd op een bepaald onderdeel. Zij hebben op dat gebied alle kwaliteiten in huis. Is het dan zinvol om deze beroepsgroepen te vragen om de patient te coachen?

Uit de papernote blijkt duidelijk de behoefte van de patient aan ondersteuning bij het verwerken van (zorg)informatie. De vraag is of dit sec door (para)medici of verpleegkundigen dient te geschieden.
Tijdens het gesprek met Rachel passeerden termen als buddy, patiëntcoach en casemanager. Zijn dit nieuwe zorgverleners of bestaande partijen in de zorgketen? Verstaan we hier hetzelfde over binnen de zorg?
Al met al een goede aanbeveling om opgepakt en verder uitgewerkt te worden. Wie pakt de handschoen op? En welke invulling geeft de zorg hieraan?

Mag ik dromen?
Stel de patient (of de mantelzorger/vrijwilliger die de patiënt begeleid) kan, als hij dat zelf aangeeft, in meer of mindere mate (kosteloos) gebruik maken van een professionele partner die:
• Oog heeft voor de patiënt als geheel (psyche, somatiek,spiritualiteit, etc.)
• De woon-, relatie- en werkomstandigheden van de patiënt kent
• De patient helpt bij zijn weg door de berg van informatie
• Als intermediair optreedt bij contacten met zorgprofessionals
• Overzicht heeft over de keten van zorg. Zowel binnen cure als care. Zowel binnen de reguliere gezondheidszorg als de alternatieve sector.

Met als doel om de patient te helpen bij het verwerken van de informatie over zijn/haar ziekte, de zorg op elkaar af te stemmen en de gevolgen voor zichzelf, werk en omgeving in te schatten en op te acteren.

Dat roept vragen, vervolgdiscussies, maar vooral mogelijkheden voor verbetering op.

Zeker nu een van de ICT hulpmiddelen in een centrale informatievoorziening(landelijk EPD) voorlopig tot stilstand is gebracht...


Achtergrond informatie:

De informatiepositie van de patient
Papernote 31, SDU Uitgevers 2010
door Rachel Gerads, Theo Hooghiemstra, Bert Arnold en Anja van der Heide

Martha Rogers; Verpleegkundige methoden en technieken; Holisitische mensvisie
http://books.google.nl/books?id=FhSdPFpKaDgC&pg=PA97&lpg=PA97&dq=holistische+mensvisie&source=bl&ots=ZtirxYFamc&sig=JcReUW5rga03HAx13zmhYr1YYeI&hl=nl&ei=3jUyTODaEsqMOLfF8PIB&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CCcQ6AEwBA#v=onepage&q=holistische%20mensvisie&f=false